Ebola malsano (Ebola hemoragia febro)
(La 61-a numero, eldonita en la 9-a de februaro 2015)

(Titolo per ajnua-lingvo)
Ebora-syukketu-netu

NOTO
1. Verda litero estas Esperanta. Rugxa litero estas ajnua-lingva.
2. Rugxa kaj kursiva litero estas japana-linvga. Konvenaj vortoj ne trovigxas en ajnua-lingvo.
3. La montoforma-signo " ^ " signifas la longan vokalon en japana-lingvo.

Ebora-syukketu-netu anak motoho Ebora-uirusu ne wa Nisi-Ahurika or ta sururke ruwe ne.
La ebola viruso kauxzas Ebolan malsanon. La malsanuloj multigxas tra la tuta okcidenta Afriko.

Nisi-Ahurika or wa Supein, Amerika or un hosipi utar or ta, ne tasum koturse kur ka an ruwe ne. Ne utar or wa tasum koturse utar ka oka.
Trovigxis infektitoj de Ebola malsano inter revenintoj el la okcidenta Afriko al Hispanio kaj Usono. Kaj trovigxis la novaj malsanuloj infektitaj de jamaj infektitoj. (La dua infekto)

Ebora-syukketu-netu anakne, Inhuruenza somo ne no, omke=an yakka i=koturse niwkes pe ne ruwe ne.
Malsame je gripo, infektado je Ebola malsano malfacile okazas per tusado de la malsanuloj.

Yaykoeramewnin no tasum utar kor taieki a=kere hi neya, tyuusyabari a=kere hi neya an yakun i=koturse p ne ruwe ne.
Infektadon al Ebola malsano kauxzas rekte tusxi al humoro de la malsanulo aux erare piki korpon per uzita injekta nadlo.

Uirusu a=us wa, a=kemricihi or oma yakun siyeye=an ruwe ne.
Gxenerale kiam la viruso algluigxas al korpon kaj eniras en sangotubon, infektado de la malsano efektivigxas.

Syouzyou sak kur or wa somo i=koturse ruwe ne. Kuuki-kansen isam.
Gxenerale oni ne infektigxas de malsanuloj sen simptomoj. Ankaux aero ne peras la viruson por infekto.

Orowano, ne tasum poronno a=pa uske ta Ebora-uirusu kar kapap (ookoumori), saru, anteroupu(usi-ka) raycepi neya kamihi neya a=tekehe ani a=kere yakun i=koturse ruwe ne.
Kaj en la disvastigxejo oni infektigxas je Ebola malsano, se oni tusxas per la manoj mortintajxon de la malsanuloj, kadavron kaj krudan karnon de infekitaj verperto, simio kaj la bovedoj "Antilopon".

Ebora-syukketu-netuNippon or un arki somo ki kuni yayitupare=an kuni p ne ruwe ne.
La japana registaro antauxzorgas pri invado de la malsano en Japanion.

Ne uirusu a=us hi wano sine to ikasma hotne to an utur ta, ekuskonna mawekor=an wa, a=sapaha arka noyne, sinki=an noyne, a=kami arka noyne, ora a=rekuci arka noyne humas pe ne ruwe ne.
En cxirkaux 21 tagoj post infekto oni ekhavas subitan ekfebron, kapdoloron, lacigxon, muskolan doloron, faringan doloron kaj aliajn.

Ora, atu=an hi ka an, soyokari=an hi ka an, a=penramu arka hi ka an, kemkus=an hi ka an ruwe ne.
Post tio, aperas simptomoj jenaj: vomo, lakso, brusta doloro, sangumo (hematemezo, meleno) kaj aliaj.

Tane Ebora-syukketu-netu a=tusare kuni a=eywanke wakutin isam kusu, tasum kur siri a=nukar kor kasi a=oyki ruwe ne.
Cxar vakcino kontraux Ebola malsano ankoraux ne ekzistas, oni kuracas la malsanulojn laux iliaj simptomoj. (Kontrauxsimptoma terapio)

Ginia, Riberia, Sierareone koraci an mosir or ta, ne tasum poronno a=pa wa kusu, oro ta an kur anakne, newaanpe ken'ekizyo eun nure yak easir pirka.
Se oni restadis en la elfontigantaj landoj sub propagigxo de la malsano kiel Gvineo, Liberio kaj Siera-Leono, oni devas deklari tion al kvarantenejo.

Nippon or un hosipi utar ne tasum i=koturse kotom an yakun, a=eramusinne easkay kuni kansensyou-sitei-iryoukikan eun ne utar a=rura ruwe ne.
Se trovigxos homo kun ebleco esti infektita je Ebola viruso inter revenintoj al Japanio el la landoj supraj, tiu estos sendata al la medicina institucio desegnita por infektaj morboj, por ke cxiuj trankviligxu.

Iryoukikan ne tasum i=koturse kotom an kur kokuritu-kansensyou-kenkyuuzyo nure yakun, ne kenkyuuzyo tunasno huymampa wa ne utar i=koturse ya ka eramuan ruwe ne.
Kiam la medicina institucio informas la Nacian Instituton de Infektaj Morboj pri eltrovo de homo kun ebleco de infektigxo je Ebola malsano, la instituto jugxas, cxu tiu estas infektita, per rapida ekzameno.

Ne utar i=koturse hi a=eramuan yakun, kansensyou-sitei-iryoukikan eun a=rura wa, kansen-bougyo-taisaku kor byousitu or ta kouhi (icen) ani a=tusare ruwe ne.
Se la ekzamenito estas infektita, tiu estas sendita al la medicina institucio desegnita por infektaj morboj kaj kuracita publikakoste en specifa malsanulcxambro kontraux plivastigxo de la viruso.

INyuukoku a=ki hi wano sine to ikasma hotne to an utur ta, ekuskonna mawekor=an wa a=sapaha arka yakun, tunasno denwa ani hanke hokenzyo neya ken'ekizyo neya a=nure kuni p ne ruwe ne.
Se oni ekhavas subitajn febron, kapdoloron kaj aliaj en 21 tagoj post enlandigxo, tiuj devas telefone informi najbaran sanitarejon aux kvarantenejon pri siaj simptomoj.

Hokkaidou or ta Ebora-syukketu-netu kor utar ene oka hi;
La nombron de Eboraj malsanuloj en Hokkajdo vi povas vidi en jena retpagxo:

http://www.iph.pref.hokkaido.jp/kansen/101/data.html (japane)

Naa Nippon or ta ne tasum utar isam.
En Japanio la malsanuloj ankoraux ne estas eltrovitaj.

Hokkaidou or ta Ebora-syukketu-netu kor utar oka yakun, kansensyou-sitei-iryoukikan ne sapporo-siritu-byouin or ta an kansensyou-byoutou eun a=rura ruwe ne.
En Hokkajdo se aperas malsanulo de Ebola malsano, tiu estas sendita al la cxambraro de la medicina institucio desegnita por la infekta morbo en la Municipa Gxenerala Hospitalo de Sapporo.