[Al japana versio] [Al mia artikolo]
(Titolo per aina-lingvo)
noya (yomogi)
NOTO
1. Nigra litero estas Esperanta.
Rugxa litero estas aina-lingva.
2. Rugxa kaj kursiva litero estas japana-linvga.
Konvenaj vortoj ne trovigxas en aina-lingvo.
3. La montoforma-signo " ^ "
signifas la longan vokalon en japana-lingvo.
Per tio oni purigas korpon.
newaanpe a=i=epiru wa a=i=epotara ruwe ne.
Oni nomas igxi tiel 'ka(si-ke) kik'.
ene iki=an hi 'ka(si-ke) kik' sekor a=ye.
S-ino KAWAKAMI Matuko (prononcu:Macuko) diris jene: "La
magio, 'wakka us kamuy kosikiru', estas ke oni iru kun paciento,
la avo diru pregxon per la arba ekzorcilo 'inaw' aux la herba
ekzorcilo 'takusa', oni dancas kun 'inaw', por forpeli malbonan
diajxon oni ekzorcas per tramalsekigxanta 'takusa' kaj tute fluigas
tiujn.
Kawakami Matuko katkemat ene hawean i; "'wakka
us kamuy kosikiru' sekor a=ye tusu anak, pet or ta siyeye kur
a=tura wa, inaw neya takusa neya ani ekasi kamuy'oroytak kor,
takusa-ehoripi, inaw-ehoripi wa, wenkamuy okewe kusu petne takusa
ani kasi a=kik hine, pet or un nerok takusa opitta a=momka.'"
En la libro 'ainu sxinjoosxuu', nome la ainaj versaj rakontoj,
de TIRI Yukie (prononcu:CxIRI Jukie) trovigxas rakonto pri artemizio.
Tiri Yukie nuye kampisos' aynu sin'yosyu'
or ta noya oruspe an
La nuko de nigra vulpa diajxo estis trafita per artemizia sago
pafita de la aina duondia heroo Okikirmuy kaj la diajxo mortis.
Okikirmuy eak noya pon ay situnpe kamuy
oksutuhu osma wa ray.
En la libro oni skribas jene;
ne kampisos or ta ene a=nuye hi;
"Mi tute ne komprenas, kio estas la problemo, sed mi doloras
cxion de la kapo gxis la piedoj kiel la betula sxelo brulas kaj
malsxvelas.
"nekon ne humi ne nankor a, ci=kankitaye
wano ci=pokisirke pakno tatkararse sikopayar. (Nekonne humi ne
nankora, chikankitaye wano chipokishirke pakno tatkararse sikopayar.)
Kontraux mia supozo tiel la malgranda sago pafita de homo
suferigas min.
senne ka suy aynu pito eak pon ay ene un=iyuninka
kuni ci=ramu a i... (Sennekashui ainupito eak ponai ene uniyuninka
kuni chiramuai)"
En alia 'kamuyyukar' la 'Okikirmuy' mortigas la leporan cxefon
petolanta per artemizia sago kaj la teruran malbonan spiriton.
oya kamuyyukar or ta, Okikirmuy noya ay
ani irara isepotono neya astoma nitne kamuy neya rayke ruwe ne.
En "Kayano Sigeru no aynu-go-ziten (prononcu:Kayano Sxigeru
no aynu-go-jxiten)" oni skribas jene:
"Kayano Sigeru no aynu-go-ziten or
ta ene kampinuye hi:
Kiam la duondiajxo Okikirmi supreniras de 'aynumosir', nome
homa mondo gxis 'rikunkanto', nome aina cxielo.
"Okikurmi kamuy aynumosir wa rikunkanto
orikin hi ta aynumosir epunkinere kusu nisuk wa anu p noya-imos
kamuy ne ruwe ne."
En "TIRI Masiho (prononcu: CxIRI Masxiho) bunrui-ainu-go-ziten
(prononcu: jxiten)", nome klasifikita aina vortaro de TIRI
Masiho oni skribas jene:
"Tiri Masiho bunrui-ainu-go-ziten"
or ta ene kampinuye hi:
En la urbeto Cxitose kiam oni malvarmumas, oni enmetas artemiziajn
foliojn en akvon, kion oni boligas kaj enspiras la vaporon.
Sikot (Titose) or ta omkekar=an hi ta, wakka
or noya a=omare wa, a=popte wa usey mawe a=seru ruwe ne.
Se oni vestas malvarmumulon per kimono, kiu sxvitas, tial resanigxas.
omkekar kur sapaha amip ka a=kamure kor,
poppetaasin=an kusu, ne omke pirka ruwe ne.
Tiu ago estas nomita 'yaysumawkar', nome ke oni per si enspiras
la vaporon el pot.
ene iki=an hi yaysumawkar ne sekor a=ye.
S-ino NAKAMOTO Mutuko (prononcu: Mucuko) diris jene;
Nakamoto Mutuko katkemat ene hawean i;
Kiam mi vundis al mi la manon, mia patrino kolektas artemiziajn
foliojn, premas tiujn per manoj, kovras la vundon per tiuj, sur
tio kovras per petazita folio kaj fiksas tion per petazita sxelo.
"ku=tekehe piro hi ta, ku=kor totto
noya ham uk wa tekkotoro ani nuyanuya wa, pirihi kotukka wa korkoni
ham kamure wa, korkoni kap ani sina ruwe ne."
S-ino AOKI Aiko diras jene;
Aoki Aiko katkemat ene hawean i;
Oni infuzas kaj trinkas la sekigitan artemizion, aux se infuzas
kaj trinkas la radikon de tiu, stomakodoloro cxesas.
"a=satke noya neya noya sinrici neya
a=popte wa a=ku kor, a=honihi arka hi pirka ruwe ne.
En Japanio oni nomas artemizion 'Oojomogi (kiku-ka)'.
noya sisam or ta Ooyomogi (kiku-ka) sekor
re an.
La artemizio el Hokkajdo estas pli granda ol de la japana
cxefinsulo.
samor mosir un yomogi akkari noya poro.
La 'Oojomogi' trovigxas en Hokkajdo, Sudaj Kuriloj kaj
Sahxaleno.
Ooyomogi anak aynumosir (Hokkaido), yawani
(Minami-tisima), Karapto (Saharin) oruspe ne.
En monto kreskas tiuj.
kim us pe ne.
La artemiziaj tigoj kaj folioj bone sekigitaj en la ombrejo
estas nomita 'Gaijoo' en cxina medicino.
kuromasam ta pirkano a=satke noya anak,
kanpo or ta gaiyo sekor a=ye p ne ruwe ne.
Per 'Gaijoo' oni varmigas la korpon.
gaiyoo ani a=netopake a=popkere ruwe ne.
Oni haltigas sangon per tiu.
sitetu-sayoo ka kor pe ne ruwe ne.
Kiam la stomako doloras pro malvarmeco, oni resanigas por
la stomako.
a=namka wa a=honihi arka hi ta, ani a=pirkare
ruwe ne.
Tiu sxirmas la korpon kontaux mikroboj.
kookinsayoo ka kor pe ne.
La artemizio enhavas esencan oleon.
noya or seiyu o ruwe ne.
La esenca oleo enhavas Cineoleon, la fonton de bonodoro
Thujoneon.
seiyu or ta sineooru neya hura motoho ne
tuyon neya usa okay pe an.
En printempo oni faras la rizkukon, mocxion kun artemizio
aux faras mokson el artemizio.
paykar an kor, asir noya noya-sito ne a=kar
ka ki, noya mogusa ne a=kar ka ki.
La mokso estas uzata por la moksoterapio, tradicie uzata
en Cxinio k Japanio, nome ke oni bruletigas la mokson el folioj
de artemizio proksime de preciza punkto de la hauxto por gxin
varmigi.
mogusa anak, kyuu ki kor a=eywanke p ne
ruwe ne.