[Al japana versio] [Al mia artikolo]

"ento (Elsholtzia ciliata)" en la ainalingva gazeto "AinuTimes"
(La 21-a numero, eldonita en la 20-a de marto 2002)

(Titolo per aina-lingvo)
ento (naginatako^jxu)

NOTO
1. Nigra litero estas Esperanta. Rugxa litero estas aina-lingva.
2. Rugxa kaj kursiva litero estas japana-linvga. Konvenaj vortoj ne trovigxas en aina-lingvo.
3. La montoforma-signo " ^ " signifas la longan vokalon en japana-lingvo.




La ordono de la sovagxherbo "ento" estas forta. Pro tio la ainaj popoloj daras, ke la aina dio de malsano malsxatas gxin.
ento hura ruy pe ne kusu, payoka-kamuy emaka sekor a=ye.

Gxiaj aliaj nomoj estas aux "setaento" aux "setanto".
oya rehe anak, setaento neya setanto sekor a=ye.

S-ino KAWAI Matuko diris jene; "Oni enmetis aux ento-n aux kikin'ni-on en la kacxo kaj mangxas ilin. La odoro estas forta, tial mi diris, ke al mi malplacxas mangxi tion, tiel mia patrino ridis kaj koleris kaj diris, ke se vi mangxas tion, vi ne malsanigxas.
KAWAI Matuko katkemat ene hawean i; "nep ne yakka sayo or ento a=omare ka ki, kikinni a=omare ka ki wa, a=e ruwe ne. hura ruy pe kusu k=e emaka sekor ku=ye kor, ku=kor hapo mina ka iruska ka ki kor, tanpe e=e yak somo e=siyeye p ne sekor hawean".

S-ino NAKAMOTO Mucuko diris jene; "Kiam mia kapo doloras, mia patrino iras kolekti setanto-n. Sxi enmetas setanto-n en la kacxo kaj mangxigas tion al mi per kulero."
Nakamoto Mutuko katkemat ene hawean hi; "ku=sapaha arka kor ku=kor totto setanto kar kusu soy ta arpa. sayo or setanto omare wa pon kasup ani en=ere."

"CxIRI-Masxiho-no-bunrui-aynu-go-gxiten (Klasifikita vortaro de aina lingvo de CxIRI Masxiho)" skribas jene;
"Tiri-Masiho-no-bunrui-aynu-go-ziten" kampi ka ta, ene a=nuye hi;

"Oni kolektas multa da ento-n kaj sekigas en la ombro kaj trikas tion kiel teo. Kiam oni malvarmumas, oni infuzas kaj trinkas gxin."
"ento poronno a=kar wa, a=satke wa a=popte wa a=ku ruwe ne. omkekar=an hi ta ka neno iki=an ruwe ne".

S-ino AOKI Aiko diris jene; "Oni enmetas setanto-n en akvo kaj infuzas, sekve enspiras gxian vaporon. Oni metas kovrilon sur la kapo de malsanulo, tial la malsanulo povas enspiri gxin bone, sekve li sxvitas kaj resanigxas de malvarmumo. Kiam oni trinkas la akvon, oni sxvitas. Oni nomas la manieron "yaysumawkar".
Aoki Aiko katkemat ene hawean i; "wakka or setaento a=omare wa a=popte wa, usey mawe a=seru ruwe ne. siyeye kur sapaha un mo^hu ka nep ka a=kamure kor, pirkano seru wa poppetaasin kusu, omke pirka ruwe ne. uwehe a=ku yakka poppetaasin=an ruwe ne. ene iki=an hi yaymawkar ne sekor a=ye p ne ruwe ne".

"ento" elkresk en Japanio, Azio, Ruso kaj Euxropo. Trovigxas en monto aux vojo.
ento anak Nippon, Azia, Rosia, Yo^roppa or us pe ne. kim ta neya ru taksam ta neya an pe ne ruwe ne.

Gxi elkreskas de 30cm gxis cxirkaux 60cm, en auxtuno la semo aperas.
30cm wano 60cm pakno na wa, sircuk kor pusi an ruwe ne.

La semo estas simila al naginatako^jxu (japanan glavlanco), tial en Japanio oni nomas gxin naginatako^jxu (la familio perilo).
pusi anak naginata koraci an kusu, sisam or ta naginatako^zyu (siso-ka) sekor re an.

La scienca nomo de "ento" estas "Elsholtzia ciliata" latine. La "ciliata" signifas "ajxo kun verdan lanugon".
ento anak "Elsholtzia ciliata" sekor gakumai an. "ciliata" itak'ipe anak, "siwnin numa us pe" ne.

En kanpo^ (cxina medicino) oni nomas gxin "ko^jxu".
konpo^ or ta, "ko^zyu" sekor a=ye p ne.

"ento" enhavas malmulte da esencoleojn.
ento or ponno seiyu o ruwe ne.

La esencoleoj estas la kauxzo de la forta odoro.
seiyu an kusu hura ruy pe ne.

En la esencoleo trovigxas elsholtziaketon kaj naginataketon kaj aliaj.
seiyu or ta Erusyorutiaketon neya Naginataketon neya, usa okay pe an.

Oni diras, ke la esencoleo agas kiel pli bone sangocirkuli, sxviti kaj senfebrigi.
seiyu ani kekko^ a=pirkare wa, poronno poppetaasin=an wa, omkekar a=pirkare p ne sekor a=ye ruwe ne.


[Al japana versio] [Al mia artikolo]